Un ristorno per favore (lees: een nieuwe kijk op winstverdeling)

Wat denk je als je het woord ristorno hoort? Klinkt Italiaans, dus uw gedachten dwalen direct af naar een zonovergoten terrasje ergens in een Toscaans stadje met een pasta en een chianti daarbij. Wel, ons verhaal rond een ristorno heeft daar niets mee te maken 😁

We willen bij Qframe op een toekomstgerichte manier ondernemen. Dan moet je ook out-of-the-box durven denken: we geven bij Qframe dit jaar 3,8% van de omzet van vorig jaar terug aan onze klanten als ristorno, een begrip uit de wereld van de coöperaties. Zonder dat de klanten daarachter hebben gevraagd … We hadden een hoger dan verwachte winst en alles boven die verwachting geven we terug aan onze klanten. De winst die we verwacht hadden, delen we in twee: de helft voor de medewerkers, de helft voegen we toe aan de reserves zodanig dat ons bedrijf financieel gezond blijft. 

Waarom doen we dat? We vinden dat de winst die een onderneming maakt moet kunnen terugvloeien naar alle stakeholders volgens de bijdrage die deze leveren aan die winst: 

• Klassiek zijn het vooral de aandeelhouders die voor hun inbreng van kapitaal een deel van die winst uitgekeerd krijgen via dividend.  

• Bedrijfsleiders/managers krijgen doorgaans ook een deel in één of andere bonus. 

• In een aantal gevallen krijgen ook de andere medewerkers wat onder vorm van een winstpremie of ander bonussysteem. 

• Leveranciers en klanten vallen meestal uit de boot. 

De vraag is hoe je aankijkt tegen het doel van een onderneming en het concept winst: dient een onderneming voor het genereren van een (zo groot mogelijke) marge voor de financiële aandeelhouders? Da’s zowat de benadering vanuit het kapitalisme & neoliberalisme, het mainstream gedachtengoed van vandaag.  

Volgens ons is een onderneming een organisatie die moet streven naar het leveren van zoveel mogelijk individuele of maatschappelijke meerwaarde en dat op een zo efficiënt mogelijke manier én zonder schade te berokkenen aan bovengenoemde stakeholders en de ultieme stakeholder: de planeet. Voor het leveren van die meerwaarde krijgt de onderneming een vergoeding van de klanten dewelke fair wordt verdeeld over alle stakeholders. In jaren wanneer die vergoeding ruim is, lijkt het ons evident ook een deel daarvan aan de klanten terug te geven want klanten zijn toch een niet onbelangrijke stakeholdergroep, niet? Ze hebben dan trouwens een hogere prijs betaald dan nodig. 

Een paar bedenkingen & inzichten nog: 

• De aandeelhouders worden uiteraard niet vergeten en innen regelmatig dividenden, maar dit jaar nu niet. 

• De verdeling van de winst over de stakeholders kan anders zijn per type business: in sommige kapitaalintensieve sectoren zoals fabrieken is het belang van kapitaal veel groter dan in de dienstensector en kan hier een hogere vergoeding tegenover staan. In zo’n sectoren is het ook belangrijk om voldoende winst binnen de onderneming te houden en als werkkapitaal in te zetten en niet uit te keren aan stakeholders. 

• We zetten de ristorno niet zomaar in als een blanco creditnota maar trachten het bedrag te investeren in het verbeteren van ons productieproces, maatwerksoftware maken, vb. door het inzetten van een nieuwe rol waarvan het nut nog niet gekend is bij die klant of door het introduceren van nieuwe technologieën die op korte en/of lange termijn meerwaarde voor zowel de klant als ons kunnen bieden.  

• Aan klantzijde krijgen we zeer diverse reacties. Doorgaans positief, maar ristorno’s zijn een onbekend begrip en leiden initieel ook soms tot argwaan: “wat zou hier achter zitten?”. Of ze zorgen voor wenkbrauw gefrons bij aankoop & boekhouding: “hoe moeten we dat juist boeken?”. Maar het leidt uiteindelijk bij alle klanten tot meer openheid en vertrouwen en dat is fijn om te zien. 

• “Zo efficiënt mogelijk” uw diensten of producten maken en leveren: het is een logische doelstelling waar je op verschillende manieren mee om kan gaan: een hogere efficiëntie nastreven heeft doorgaans als doel de kosten te verlagen en de verkoopprijs gelijk te houden, m.a.w. om de winst te verhogen. Maar je kan er ook voor kiezen om de prijs voor de klanten te verlagen – vb. door indexverhogingen niet (volledig) door te rekenen – en de winst gelijk te houden …  

• Wat vinden onze medewerkers ervan? Belangrijk, want zij leveren de grootste bijdrage aan onze meerwaarde. Het gros staat hierachter maar een aantal meenden “dat kan je beter aan ons geven”. Een logische en natuurlijke reflex waarmee we allen opgegroeid zijn. Dit is de spanning tussen het individuele – “what’s in it for me” en het breder denken “heb ik dit allemaal echt wel nodig”. Een dilemma … 

• Onze medewerkers zijn werknemers op de payroll maar ook freelancers. Deze laatste kunnen ook als leveranciers beschouwd worden. Ze worden bij ons wat betreft winstdeling op dezelfde manier behandeld als vaste werknemers. 

Begrippen die bij mij opkomen in hogergenoemde context zijn fair, evenwicht, genoeg, solidair … Begrippen die we allemaal wel menen te koesteren, maar die in een economische context toch moeilijk landen. 

We denken dat dit de enige manier is om onze planetaire uitdagingen adequaat aan te pakken: zorg ervoor dat iedereen de middelen heeft om de noodzakelijke investeringen hiervoor te doen want ze kosten geld. Dit kan alleen als de welvaart evenrediger verdeeld wordt, ook binnen een ‘rijk’ land als België: het heeft weinig zin dat enkel het rijkste deel van de bevolking kan investeren in zonnepanelen, warmtepompen, EV’s …: we moeten allemaal die technieken kunnen implementeren anders zijn we met z’n allen de pineut.